Sa dolaskom zimskih dana kao i zbog aktuelne pandemije korona virusa, sve manje vremena provodimo napolju, te smo vrlo malo izloženi suncu kao prirodnom izvoru D vitamina.
Iako je prva pomisao na vitamin D njegova ključna uloga u održavanju zdravlja i čvrstoće kostiju, novija istraživanja ukazuju na njegovu rašireniju ulogu i mnogo veće značenje za naše zdravlje nego što se smatralo.Sada se njegov nedostatak više ne povezuje samo sa zdravljem kostiju nego i sa raznim kardiovaskularnim oboljenjima, dijabetesom tipa 2,autoimunim bolestima, nekim vrstama tumora itd.
U doba pandemije korona virusa medicinska udruženja širom svijeta preporučuju da se vitamin D redovno unosi u organizam.Dosadašnja istraživanja sugerišu da ovaj vitamin pomaže tijelu da pojača reakciju imunog sistema.
Poslednjih decenija raznim medicinskim istraživanjima došlo se do saznanja da gotovo da nema ćelije u organizmu koja nema receptore za vitamin D, što mu daje univerzalnu ulogu u imunskom odgovoru organizma i podizanje imunske sposobnosti i fizioloških kapaciteta imunog sistema kao i smanjivanju autoimunog, odnosno pretjeranog odgovora na prisustvo raznih mikroorganizama ,što je vrlo značajno u periodu epidemije virusa i gripa.
Zato vitamin D zasluženo pripada skupini supervitamina koji imaju višestruko pozitivno djelovanje na mnoge životne funkcije i očuvanje kvaliteta života, utiču na smanjenje rizika od raznih bolesti i smanjenju smrtnost. Vitamin D stvara se pod uticajem sunčevih zraka koje podstiču njegovo stvaranje u koži, a zatim se u jetri i bubrezima pretvara u biološki aktivni oblik.
“Za dovoljno stvaranje vitamina D kod djece i odraslih najčešće je potrebno svega 10 do 15 minuta dnevnog izlaganja lica i ruku suncu. No, imajući na umu opasnost od sunčevih zraka kao i sve manje izlaganje suncu, važno je voditi brigu o pravilnoj i uravnoteženoj ishrani, bogatoj vitaminom D. Doktori i nutricionisti slažu se da je kod velikog broja zdravih
ljudi širom svijeta prisutan manjak vitamina D (u Evropi je kod 52% stanovnika utvrđen nedostatak vitamina D) i da bi se povećanjem preporučenog dnevnog unosa vitamina D mogla smanjiti učestalost mnogih bolesti i troškovi njihova liječenja i produžiti kvalitet i trajanje života.
Preporučeni dnevno unos vitamina D zavisi od niza faktora; zdravstvenom stanju i načinu ishrane, starosti, polu, godišnjem dobu, geografskoj širini, izloženosti suncu i td. Ali svakako ne bi smio biti manji od 200 i.j. vitamina D dnevno.
Osim za imunitet ,Vitamin D ima važnu ulogu u sprječavanju različitih zloćudnih tumora, bolesti srca i kardiovaskularnog sistema, neuroloških bolesti, prevenciji šećerne bolesti,smanjenju hroničnog umora i boli ,kao i poboljšanju kognitivnih sposobnosti.Takođe jedan je od ključnih vitamina kada je u pitanju zdravlje i čvrstoća kostiju i podrška borbi protiv osteoporoze.
Poznavanje uloge i funkcije vitamina D u organizmu, posebno za metabolizam kalcijuma, važna je pretpostavka očuvanja zdravlja kostiju.Kalcijum je ključan mineral za zdravlje i čvrstoću kosti i zuba, a beskoristan je ako nema vitamina D.
Izvori vitamina D u hrani vrlo su ograničeni i uključuju nekoliko namirnica kao što su masnija riba (losos, sardina, skuša), žumance i jetra ,zato je sve češća preporuka doktora konzumacija suplemenata ili prehrambenih namirnica obgaćenih vitaminom D. Stručnjaci posebno preporučuju uzimanje mlijeka obogaćenog vitaminom D, jer se vitamin D (i kalcijum) najbolje iskorištavaju upravo iz te namirnice.”
Dr. sc. Zlatko Giljević ,internist, endokrinolog – dijabetolog
